1. Pułk Strzelców Konnych do Garwolina został skierowany pod koniec grudnia 1922 roku. Jego dowódcami byli wybitni wojskowi.

Geneza powstania 1. Pułku Strzelców Konnych II RP, sięga korzeniami kwietnia 1919 roku, kiedy we Francji w miejscowości Louri rozpoczął formowanie jako 1 grupa szwadronów 4. pułku szwoleżerów.

 

 

 

 

 

Pierwszym dowódcą pułku w okresie od października do listopada 1919 roku był płk (następnie generał brygady Wojska Polskiego) Tadeusz Sulimirski herbu Lubicz (1866 – 1940). Służył w cesarskiej i królewskiej Armii. Był oficerem 2. Galicyjskiego Pułku Ułanów w Tarnowie. Dowodził szwadronem w 1. Galicyjskim Pułku Ułanów we Lwowie oraz lwowskim dywizjonem w 1. Pułku Ułanów Obrony Krajowej i dywizjonem kawalerii w 43. Dywizji Piechoty marszałka polnego porucznika Alberta Schmidta von Georgenegg.

W I Wojnie Światowej walczył na frontach: galicyjskim, włoskim, i wołyńskim, dowodząc dywizjonem w 20. Pułku Strzelców Konnych i 34. Pułkiem Strzelców Konnych.

Uczestniczył w obronie Lwowa. Przewodniczył Komisji Weryfikacyjnej przy Dowództwie „Wschód”. Był sztabowym oficera inspekcyjnego kawalerii przy Dowództwie Okręgu Generalnego „Łódź” i dowódcą 1. Pułku Dragonów oraz dowódcą IV Brygady Jazdy, zastępcą dowódcy Okręgu Generalnego „Kielce” i zastępcą dowódcy Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu. W stanie spoczynku pełnił obowiązki kontrolera remontu przy Departamencie II Jazdy Ministerstwa Spraw Wojskowych oraz inspektora remontu przy Generalnym Inspektorze Jazdy. W listopadzie 1939 roku został aresztowany przez NKWD i osadzony w lwowskim więzieniu Brygidki, gdzie zachorował na zapalenie płuc i po kilku dniach zmarł.

 

W 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej

 

Pułkownik Konrad Piekarski (1885 – ?) w roku 1918 w Bogurusławiu, na terenie dzisiejszego obwodu orenburskiego w Rosji, został organizatorem i dowódcą szwadronu ułanów, znajdującego się w składzie dowodzonego przez majora Waleriana Czumę Wojska Polskiego we wschodniej Rosji. W październiku 1918 roku ewakuował się do Nowonikołajewska (dzisiejszy Nowosybirsk). Wówczas dowodzony przez niego szwadron stał się dywizjonem, a następnie 1. Pułkiem Ułanów w szeregach 5. Dywizji Strzelców Polskich. W styczniu 1920 roku dywizja ta skapitulowała przez Armią Czerwoną, a jej nieliczni żołnierze trafili do Gdańska. Dowódca z nadania prezydenta Stanisława Wojciechowskiego awansował na pułkownika ze starszeństwem z 1 lipca 1923 roku i 7 lokatą w korpusie oficerów jazdy. Był szefem wydziału w Departamencie II Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie oraz dowódcą XVII Brygady Kawalerii w Hrubieszowie. Został odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych i Złotym Krzyżem Zasługi.

Pułkownik Władysław Kulesza (1888 – 1940) służył w Armii Imperium Rosyjskiego i Armii Polskiej. W latach 1918 – 1921 walczył w szeregach 14. Pułku Ułanów Jazłowieckiech. Był dowódcą 1psk i przewodniczącym Komisji Remontowej Nr 3 w Krakowie. Brał udział w I Wojnie Światowej, wojnie polsko – bolszewickiej i kampanii wrześniowej. W 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej, po czym trafił do obozu jenieckiego w Kozielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany w Katyniu, gdzie w miejscowym lesie NKWD wykonało wyrok śmierci na około 4,4 tysiącu polskich oficerów. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Zwycięstwa. Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z dnia 5 października 2007 roku został pośmiertnie awansowany na stopień generała brygady.

 

Zmarł w wyniku obrażeń, odniesionych w bitwie pod Zamościem Kampinowskim

 

Pułkownik Adam Bogoria – Zakrzewski (1892 – 1958) służył w Armii Imperium Rosyjskiego i Wojsku Polskim. W 1917 roku rozpoczął służbę w należącym do I Korpusu Polskiego w Rosji, 3. Pułku Ułanów. Był uczestnikiem wojny polsko – bolszewickiej oraz kampanii wrześniowej. Sprawował obowiązku zastępcy dowódcy 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich oraz dowódcy 203. Ochotniczego Pułku Ułanów i II dywizjonu 19. Pułku Ułanów Wołyńskich w Ostrogu. Był zastępcą dowódcy 3. Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego w Wołkowysku, 3. Pułku Ułanów Śląskich w Tarnowskich Górach i 10. Pułku Strzelców Konnych w Łańcucie oraz dowódcą Pomorskiej Brygady Kawalerii i 7. Brygady Kadrowej Strzelców. Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Zwycięstwa.

Płk Stanisław Królicki (1893 – 1939) w pierwszych latach XX wieku należał do Związku Strzeleckiego. Został absolwentem szkoły oficerskiej. W latach 1914 – 1917 służył w 1. Kompanii Kadrowej 1. Pułku Ułanów Władysława Beliny – Prażmowskiego. Po odmowie złożenia przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu został skierowany do obozu dla internowanych żołnierzy polskich w Szczypiornie, a następnie do obozu w Marmarosz Sziget. Wcielono go do armii austriackiej i oddelegowano na front włoski. Po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości służył w Wojsku Polskim w 11. i 12. Pułku Ułanów. Był dowódcą szwadronu 19. Pułku Ułanów i zastępcą dowódcy 17. Pułku Ułanów. Po przygodzie z 1psk pułkownik kawalerii WP trafił do 7. Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich. W szeregach Wielkopolskiej Brygady kawalerii brał udział w kampanii wrześniowej. Zmarł po ciężkich obrażeniach odniesionych w bitwie pod Zamościem Kampinowskim.

 

 

---

 

Pełna lista dowódców 1. Pułku Strzelców Konnych II :

płk Tadeusz Sulimirski (X – XI 1919)

płk Bohdan Aleksander Rudolph (15 XI 1919 – I 1920)

mjr Bohdan Dąbrowski (p.o. 7 VI – 12 X 1921)

ppłk Wacław Wysocki (13 X 1921 – 18 V 1922)

płk Konrad Piekarski (19 V 1922 – 19 VI 1924)

mjr Jerzy Bereżecki (p.o. 20 VI – 6 XII 1924)

ppłk Witold Walicki (p.o. 6 XII 1925 – 4 I 1925)

płk Władysław Kulesza (5 I 1925 – 11 IV 1929)

płk Adam Bogoria-Zakrzewski (11 IV 1929 – 12 VI 1937)

mjr Włodzimierz Białobłocki (p.o. 12 VI – 24 VII 1937)

płk Stanisław Królicki (24 VII 1937 – 5 VII 1939)

mjr Włodzimierz Białobłocki (p.o. 5 – 29 VII 1939)

płk Józef Mularczyk (29 VII – 16 VIII 1939)

mjr Włodzimierz Białobłocki (p.o. 16 – 23 VIII 1939)

ppłk Stanisław Lewicki (23 VIII – 10 IX 1939)

mjr Włodzimierz Białobłocki (10 – 16 IX 1939)

rtm. Stanisław Łukaszewicz (od 16 IX 1939)

ppłk Karol Błasiński (1940 – 1944)

---

 

 

Tekst: Michał Kurach

•